اَرَد جوان

علاوه بر اینکه کلاتسپی و نواحی اطراف ان معدن گچ ارد بوده است ، آثار تاریخی که بر فراز قله آن قرار دارد گروه گردشگران ارد را برا آن داشت تا از نزدیک از ان دیدن نمایند.

نزدیکترین مسیر دسترسی به کلاتسپی از اَرَد عبور از پشت رشته کوهی است که شهرک اسلام اباد در انتهای آن واقع شده . برای این کار از دامنه شمالی این رشته کوه حرکت خود را بسمت غرب و در خلاف مسیر آب رودخانه خشک و فصلی (بسه) بدرالدین ادامه داده و پس از عبور از روبروی دروای آرَه حدودا" یک کیلومتر دیگر که به مسیر خود ادامه دهد به کلاتسپی خواهد رسید . 

سعود به کلاتسپی چندان آسان نیست و تنها از یک مسیر ممکن است . زیرا در اطراف آن دیواره های صخره ای قرار دارد که تنها در ناحیه شرقی کلات امکان صعود و جود داشته و هنوز آثار راه ارتباطی در دامنه های جنوب شرقی آن بچشم می خورد .

همچنین برکه ای ( آب انباری) که شاید کوچکترین برکه باشد که تا کنون دیده اید ؛ نیز توسط شخصی که در معدن کار می کرده معروف به برکه عباس گچی ( عباس خواجی ) ساخته شده و در مسیر قرار دارد که تامین آب کارگران معدن را بر عهده داشته است و هنوز نیز پابرجاست . اگرچه بنظر می رسید که مخزن ان نیاز به تعمیر داشته باشد زیرا در زمان بازدید کاملا" خشکیده بود .

قطر تقریبی مخزن آن 130 سانتی متر و عمق ان 150 سانتی متر می باشد که حجم تقریبی ان  1800 لیتر می باشد.

این برکه در نزدیکی تنگه ای  قرار دارد که برای رسیدن به معادن گچ بایستی مسیر خود را به سمت شمال ادامه داده و از میان رودخانه خشک فصلی عبور کرده که بلافاصله پس از عبور از آن ؛ معادن گچ و بقایای کوره ها در سمت چپ و راست خود را نمایان می کنند . 

با عبور از تنگه و در روبرو صخره هایی بچشم می خورد که به دره ای معروف به  مرداردو  ( جای مردار ) منتهی میگردد . علت نامگذاری آن هم بدین دلیل بوده که با توجه به صخره ای بودن دره ؛ جانورانی که از دست درندگانی از جمله گرگ به این دره پناه می بردند , در بن بست آن دره بدام افتاده و سرنوشتی بجز مرگ نداشتند . 

با توجه به هدف گروه که بازدید از معادن گچ کلاتسپی بود از دامنه شمالی رشته کوهی که به قله کلاتسپی منتهی می شد  ادامه مسیر دادیم ولی راه بسیار مشکلی را در پیش گرفته بودیم . زیرا مسیر اصلی صعود به کلاتسپی از دامنه های جنوب شرقی آن می باشد که با شیب ملایم ولی با چندپیچ به کوهپایه ان منتهی می شد و آثار اندکی از آن برجای ماده بود .

بر فراز قله کلاتسپی آثاری از بقایای سازه های ساروجی و گچی بچشم می خورد که جای تامل داشت . زیرا با توجه به مساحت کم سطح قله ؛ شمالی جنوبی 20 متر و شرقی غربی 50 متر؛ چه استفاده ای از آن می شده است ؟ 

بقایای سازه ها شامل : 1- گودالی مستطیل شکل در ابعاد تقریبی 3 در 6 به ارتفاع 3 متر که قسمتی از دیوارههای آن دیوار سنگ و ساروجی و قسمتهایی از ات صخره بود و کف آن با مصالح مخروبه پر شده بود . 2- گودالی گرد با دیواره های سنگ و ساروجی به قطر تقریبی یک متر و عمق یک متر که کف آن قسمی صخره و قسمتی از آن سوراخ و گویا ادامه داشته است ... 3- تعداد دو عدد خمره در میان این دو سازه و در سطح زیرین زمین طوری جاسازی شده بود که آب جاری شده باران به داخل انها ریخته و منبه اب آشامیدنی بود . ( به تصاویر دقت شود )

درخصوص وجود آثار قدیمی در ارتفاعات صعب العبور کوهستانهای اطراف اَرَد از جمله کلاتسپی و کلات اَشکِ  ( قلعه اَشکِ و آثار برجای مانده از دوره اشکانیان که در کوهپایه و پایین دست ان ) فرضیه های زیادی از جمله اینکه آن مکانها دژهای نظامی بوده و یا قبایل در انجا زندگی می کرده اند وجود دارد ...

ولی با توجه به دلایلی که ارایه خواهد شد شاید این فرضیه قوی تر و به واقعیت نزدیک تر باشد که از آن مکانها بعنوان منبع نگهداری غلات و اشیای گران قیمت هر قبله ای بوده که در ان حوالی به گذران زندگی خویش مشغول بوده اند . بدینصورت که هر قبیله ای یکی از قله های صعب العبور آن منطقه را انتخاب میکرده و با ساخت گودالی در قله آن ؛ غلات و آذوقه و اشیا قیمتی خود را در آنجا نگهداری و با حداقل تعداد نفرات , از آن در برابر حمله ها و غارت دیگر قبایل حفاظت می کرده اند .

1- نوک قله هایی که چنین آثاری در آنجا مشاهده میشود ؛ از نظر وسعت بسیار کوچک و اطراف آن پرت گاه هایی وجود دارد که بسیار خطرناک و امکان سقوط در اطراف ان وجود دارد . بنابر این اسکان افراد قبایل و خانواده های انها برای زندگی روزمره بسیار دور از ذهن است . 

2- با توجه به نوع زندگی قبایل در گذشته و نیز وجود رشته قنات های فراوان در اَرَد دامپروری و کشاورزی حرفه اصلی و پررونق این منطقه بوده و نیاز به محلی اَمن برای ذخیره محصولات انها ضروری می نماید راهزنان و غارت گران در امان باشد.